Recentemente o Ministerio de Economía e Competitividade do Goberno de España tomou a decisión de non convocar os Premios Nacionais de Deseño e Innovación 2014, deixando así fora de todo recoñecemento a un sector clave no desenvolvemento do país. Unha decisión insólita tendo en conta que tódolos indicadores coinciden en que deseño é un dos factores determinantes en todo proceso de recuperación económica, como así recoñece a Unión Europea, e que supón un piar especialmente importante en calquera modelo que aposte pola innovación.
Dende esta escola, e en sintonía coa DAG e as principais asociacións de deseño de España, expresamos o noso profundo malestar ante esta decisión, que supón un claro desagravio a todo un sector que, dende as súas diferentes disciplinas, vai ser claramente determinante no noso crecemento nos vindeiros anos.
Despois de asistir o pasado 19 de maio ás Xornadas organizadas pola DAG onde tivemos o pracer de escoitar as reflexións das dúas grandes iconas do deseño en España, Enric Satué e Alberto Corazón, queremos compartir a pequena entrevista que lles fixemos:
¿Cree que el diseño actual está excesivamente globalizado?
SATUÉ Si el mundo se ha globalizado pues el diseño tampoco tiene otra alternativa. Entiendo globalizado por un aspecto de igualdad, de unidad, se parece mucho al diseño de ahora: no hay estilo. También otros factores contribuyen a ese eclecticismo global ¿no? Pero la verdad es que no se distingue por lo que se distinguía antes: la personalidad característica de cada autor. Que esto sea bueno o sea malo ahora no lo discuto, pero es así.
Otra cosa que a mí me parece interesante (y no lo digo con ánimo de ofender a nadie ni a nada) es que considero el diseño actual, en general, afeminado, porque en las aulas hay más chicas que chicos; en todas las aulas no sólo en las de diseño. Aquí he contado 70 chicas por lo menos, de manera que, que sean mayoría, necesariamente tiene que verse reflejado. Esto por lo tanto ha influido en el estilo de diseño de tal de manera que efectivamente tiene algo de mujer, en este aspecto más de delicadeza, sutilidad, lo que entendemos por elegancia…
CORAZÓN No, porque entre lo global y lo local es donde se está produciendo ahora el reajuste de todo; yo creo que el diseño tiene unas áreas que participan de la globalidad y unas áreas que son muy específicas de lo local, y las dos cosas son igualmente importantes. Y desde luego lo local, cada vez más, es una fuente de inspiración importante…
¿Cree que la creatividad del diseñador se ve, en estos tiempos de crisis, demasiado limitada por los tiempos de entrega ajustados y los encargos low cost?
SATUÉ Bueno claro, y por otra cuestión: el diseño directamente se ha mercantilizado, por lo tanto es una mera mercancía; siempre hay excepciones en todo, pero pocas. El diseño hoy en día es una pura mercancía y por lo tanto las mercancías se tratan de una manera muy pragmática, con la eficacia que uno es capaz de proporcionar pero también con la relación, digamos mercantil, calidad-precio. No puede haber mucha creatividad, en un encargo en el que no pagan lo suficiente, es decir, todas las cuestiones que influyen en el comportamiento de la sociedad afectan al diseño.
CORAZÓN No, nunca. La creatividad está siempre en el aprovechamiento: todo encargo tiene oportunidades y limitaciones. La creatividad consiste precisamente en eso, en adaptarse, en pelear con las limitaciones y sacar el máximo provecho de las oportunidades, esa es la verdadera creatividad. Yo el peor cliente que puedo tener y lo peor que me pueden decir es “haz lo que te parezca”.
¿Qué 3 consejos le daría a los estudiantes de diseño?
SATUÉ Bueno estos que ya he dicho por aquí es decir sensibilidad, rigor y perseverancia.
La sensibilidad no se compra ni vende, ni se aprende casi: se tiene o no se tiene; si se tiene se debe cultivar para ampliarla, para profundizarla, para tenerla en mayor medida y en mayor cantidad.
El rigor también; el rigor sí se puede aprender, pero si lo aprende un indisciplinado o un poco adicto a practicar el rigor tampoco se da. Y la exigencia lo mismo, de manera que son tres consejos que el estudiante debe hacerse suyos y debe perseverar para no perderlos, para que no le abandonen y sobre todo para ampliarlos.
CORAZÓN Pues el primer consejo es que aprendan todo lo que puedan, de todo; que tengan un hambre de conocimiento, de leer, de saber, de información… pero que la formación del estudiante de diseño tiene que ser una formación generalista, un poco de todo, con una curiosidad insaciable.
La segunda es que se sientan muy comprometidos con su trabajo, que su trabajo signifique siempre un compromiso al nivel que sea, a la importancia que sea, pero que el compromiso sea un compromiso firme y sostenible.
Y luego la tercera sería eso, hacer todo esto con felicidad, con alegría, que le guste siempre, encontrar el modo…
Entrevista realizada por Nerea Paños.
Imaxes: Nando Iglesias.
O pasado sábado 9 de febreiro tivo lugar en Santiago de Compostela o foro Propostas de avance para o deseño, promovido pola Asociación Galega de Deseñadores. O foro constituiuse en seis mesas temáticas:
1. A web como medio no contexto da edición
2. Educación e formación en deseño en Galicia
3. A produción do deseño galego
4. A comunicación do deseño galego
5. Historia do deseño galego e a identidade tipográfica
6. O tratamento do deseño por parte das administracións públicas
Dende a escola participamos na mesa de Educación abordando, entre outros, temas referidos á oferta formativa de deseño en Galicia, contidos impartidos nos diferentes niveis formativos, a relación existente entre a educación en deseño e o mundo laboral, así como a necesidade de incentivar a posta en valor do Deseño cara á sociedade, á empresa e ás institucións.
Fíxose tamén unha posta en común por parte de cada mesa das súas conclusións, algo que resultou especialmente enriquecedor e que servíu para pór de manifesto a coincidencia en temas como a necesidade de visibilizar e promover o Deseño feito en Galicia, o interés por potenciar a investigación, a busca da calidade -tanto en aspectos educativos, técnicos, de difusión, etc-, así como fomentar a relación entre profesionáis, institucións e centros educativos.
Igualmente quedou definido o compromiso de documentar todas estas conclusións, de forma detallada, e publicalas próximamente na web da DAG.